Tivatska tradicija: Bokeljska mornarica i Gradska muzika

Tradicija je nešto što se čuva, što se prenosi, što se sa namjerom daje i što traje.

Tradicija je nešto što su znali naši preci, a što danas znamo i mi, a sjutra će znati i naša djeca, pa i njihova i tako se lanac nastavlja i čuvar je stvari koje zaista vrijedi čuvati.

Ljudi su trezor, a tradicija je blago koje se u njemu čuva. Veliku pažnju tradiciji posvećuje i Tivat, a posebno Turistička organizacija Tivat,

Ovaj grad bogat je vjekovnom tradicijom od muzike, igara, svetkovina, gastronomije. Danas vam predstavljamo Tivatsku gradsku muziku i Bokeljsku mornaricu na koje su Tivćani jako ponosni.

Tivatska gradska muzika

Na isteku XIX-og vijeka, sa prvim naznakama razvoja industrije i pomorstva u zemljoradničko-ruralnom Tivtu, običajne pjesme „gajde“ i „ljerice“, kao prepoznatljivi oblik muzičkog izražavanja zamijenili su novi zvuci. Muzici skloni mještani mladi i stariji prihvatili su novosti kao izazov i 1891. Antun Žeželić je uspio da oformi prvi orkestar. Orkestar je sačinjavalo 11 muzičara. Crkvene svečanosti, svadbe, serenade i prigodne večernje zabave po tivatskim selima, zaseocima, oplemenile su se orkestarskim muziciranjem. Nakon prestanka ovog orkestra osnovan je tamburaški orkestar od 8 članova. Ovaj orkestar je takođe nastupao na raznim svečanostima sve do početka 1909.

„Novo vrijeme“ u Tivtu, među mještane donosi i ideju o osnivanju prve, prave „bleh“ muzike. Podsticaj za takvo razmišljanje je i prisustvo vojnog duvačkog orkestra u sastavu 91-e austrougarske regimente u pomorskom Arsenalu. Muzika je svirala tradicionalno „na Brackovo“ na Spasovdan u Tivtu i za Petrovdan u Risnu i Cetinju. Dočekivala je i ispraćala brojne državnike, od nadvojvode Fridriha i kralja Aleksandra u Tivtu, Zetskog bana na Cetinju, Josipa Broza Tita do današnjeg aktuelnog predsjednika.

Sedmi novembar se slavi kao Dan Muzičko prosvjetnog društva Tivat. Najveći kvalitet nakon 103 godine postojanja društva, svakako je njegovo trajanje. Neprekidno nastojanje da muzika i dalje svira, strpljenje i volja za obučavajem preko 250 muzičara koji su znanje o notama i instrumentima stekli upravo u ovom kolektivu, borba za egzistencciju, želja Tivćana da imaju muziku, navika na muziku, tradicija.

Bokeljska mornarica

O predanju, Bokeljska mornarica osnovana je u IX vijeku (809.godine) i od tada neprekidno djeluje kao najstarija organizacija pomoraca u našoj zemlji i svijetu.

Intenzivno bavljenje pomorskom privredom stvorilo je od žitelja Boke Kotorske dobre pomorce, brodograditelje i hrabre ratnike. Da bi obezbijedili pomorske puteve oni su se vjekovima borili protiv najezda i okupacija. Zato se baš u Boki Kotorskoj, ranije nego u mnogim drugim primorskim krajevima, javila organizovana djelatnost pomoraca – Bokeljska mornarica.

Razvojem pomorstva i brodogradnje u Lastvi i Tivtu razvijala se Bokeljska mornarica. U XVIII vijeku pomorci iz Lastve služili su na peraškim brodovima koji su korišćeni za odbranu od okupatora, kao i za prevoz državne pošte do Venecije, a ponekad i do Carigrada.

Lastovljansko pomorstvo je na vrhuncu u periodu od 1705-1797. Tokom 92 godine, ono posjeduje 23 veća i manja jedrenjaka sa 25 patruna i 2 kapetana.

U Tivtu je komanda Austrijske ratne mornarice izgradila pomorski Arsenal 1889. Opštinsko vijeće pod predsjedništvom Mata Filipova Krstovića donijelo je jednoglasno odluku da se dodijeli Mornarici besplatno zemljište za izgradnju brodogradilišta, što je imalo ogroman značaj za život stanovništva ovog kraja.

Bokeljska mornarica najviše je regrutovala mornara i oficira iz Lastve. Barjaktar mornarice nosio je neprekidno barjak Bokeljske mornarice preko 50 godina sve do 1910.god. Mornari su pod odorama i oružjem nastupali prilikom značajnih svečanosti. Takođe su prilikom sahrane mornara bokeljske mornarice u kompletnoj odori i pod oružjem držali počasnu stražu i bili u sprovodu. Mornare iz Lastve i Tivta pri nastupima na proslavama u Kotoru i lokalnim nastupima pratile su žene i djevojke svečano odjevene u poznatoj Lastovskoj nošnji.

Bokeljska mornarica je u prošlosti imala svoju muziku, a tekst za tradicionalno kolo bokeljske mornarice napisao je Pavo Božov Kamenarović- pomorski kapetan iz Dobrote.

Bokeljska mornarica nastupala je i na proslavama van Boke, Cetinje, Beograd, Zagreb, Split, Rijeka, Dubrovnik i dr. Podružnica Bokeljske mornarice u Tivtu osnovana je 1972. a aktivnost članova tivatske podružnice i dalje se intenzivno nastavlja.

www.sharemontenegro.me